Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu và quản lý các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu. Họ đã phát hiện ra rằng các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện. Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng đối với việc bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái sông ngòi đa dạng.
Sông ngòi đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cho các hệ sinh thái khác nhau. Tuy nhiên, việc tìm hiểu nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã là một bài toán đau đầu với các nhà nghiên cứu trong hơn một thế kỷ. Một nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện để làm sáng tỏ vấn đề này.
Nhóm nghiên cứu tại UCSB đã lập bản đồ động lực của các nhánh sông dọc theo 84 con sông dựa trên các hình ảnh vệ tinh trên toàn cầu trong 36 năm. Kết quả cho thấy rằng các con sông sẽ hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện. Điều này giúp giải thích tại sao một số con sông lại có nhiều nhánh, trong khi những con sông khác lại có dòng chảy đơn giản.
Các nhà nghiên cứu đã phân chia sông ngòi thành hai loại: đơn dòng và đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất thế giới đều là sông đa dòng, trong khi sông Mississippi đơn dòng ở Mỹ là một ngoại lệ. Việc hiểu rõ hơn về các loại sông này có thể giúp các nhà khoa học phát triển các chiến lược bảo vệ và phục hồi hiệu quả hơn.
Nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn sâu hơn về các thảm họa thiên nhiên và nỗ lực phục hồi sông ngòi. Việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng ngày càng được quan tâm. Những giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi phải xác định được độ rộng của hành lang sông cần thiết, cũng như thời gian để một con sông hồi phục trạng thái tự nhiên.
Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đưa ra một công thức cho vấn đề này, bao gồm các biến số như thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới. Điều này có thể giúp chuyển đổi việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi. Công thức này có thể được sử dụng để đánh giá thời gian cần thiết để một con sông phục hồi trạng thái tự nhiên, giúp các nhà quản lý và hoạch định chính sách đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
Nhìn chung, nghiên cứu này đã cung cấp một bước tiến quan trọng trong việc hiểu và quản lý các hệ sinh thái sông ngòi. Việc áp dụng các kết quả nghiên cứu này vào thực tế có thể giúp bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu, đồng thời giảm thiểu tác động của các thảm họa thiên nhiên.
