Ngành logistics Việt Nam đang đối mặt với thách thức đáng kể khi đàm phán thương mại giữa Mỹ và các nước trên thế giới dẫn đến tăng giá hàng loạt của chi phí logistics. Hiệp định tạm hoãn thuế quan của Mỹ đã mở ra cơ hội kinh doanh mới, nhưng đồng thời đặt ra thách thức về việc thích ứng với thay đổi trong chuỗi cung ứng.

Ngành logistics Việt Nam hiện có trị giá khoảng 42 tỷ USD và đang tăng trưởng ở mức 14-16% mỗi năm. Tuy nhiên, thuế quan đã làm giảm khối lượng hàng hóa, dẫn đến chi phí logistics tăng cao. Cước vận chuyển container đến bờ Tây Hoa Kỳ đã tăng từ 1.850 USD lên 2.950 USD, còn đến bờ Đông tăng từ 2.000 USD lên gần 5.000 USD/container. Phí lưu kho tại cảng Los Angeles có thể lên tới 500 USD/ngày/container.

Các doanh nghiệp Việt đã có bước chuẩn bị nhất định để đối mặt với những thách thức này, nhưng thách thức lớn là sắp xếp nguồn lực và ra quyết định hiệu quả. Phần lớn doanh nghiệp vẫn vận hành dựa trên cảm tính và ý chí lãnh đạo, thay vì phân tích dữ liệu. Tình trạng chuyển đổi số chậm cũng cản trở khả năng thích ứng của khối doanh nghiệp lớn và vừa.

Ông Trần Chí Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistic Việt Nam (VLA), nhận định thời gian 90 ngày hoãn áp thuế của Mỹ là chưa đủ để doanh nghiệp trong nước kịp thích ứng với các thay đổi trong chuỗi cung ứng. Ông cho rằng việc điều chỉnh nguồn cung, quy trình sản xuất hay kênh phân phối không thể diễn ra trong vài tháng mà cần tới vài năm.

Ông Nguyễn Ngọc Thạch, CEO của Smart-Link Logistics, cho rằng trong ngắn hạn, việc Mỹ thay đổi mức áp thuế nhập khẩu với nhiều mặt hàng có thể gây ảnh hưởng nhẹ đến số lượng đơn hàng xuất khẩu. Tuy nhiên, về dài hạn, các mặt hàng thiết yếu và có lợi thế cạnh tranh của Việt Nam sẽ ít bị ảnh hưởng, thậm chí có cơ hội tăng trưởng tốt hơn.

Các doanh nghiệp logistics đã dần thích nghi với sự biến động khó lường bằng cách linh hoạt điều chỉnh lịch trình và đầu tư mạnh vào hạ tầng. Doanh nghiệp cho biết đã chủ động xây dựng kịch bản ứng phó, đồng thời tận dụng mạng lưới 17 FTA mà Việt Nam đã ký kết để mở rộng thị trường.

Dự báo tác động từ mức thuế mới đối với một số ngành hàng xuất khẩu sang Mỹ sẽ khiến đơn hàng giảm từ 10-15% trong 1-3 tháng đầu. Tuy nhiên, đây chỉ là sự điều chỉnh ngắn hạn, bởi các đối thủ cạnh tranh có thể mở ra cơ hội dài hạn cho hàng hóa Việt Nam.

Để nâng cao lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp logistics cần chuyển vai trò từ “hỗ trợ phía sau” sang “mở đường” cho hàng hóa ra thị trường. Đồng thời, doanh nghiệp logistics phải đóng vai trò như “người quản lý chuỗi cung ứng”, hỗ trợ khách hàng tái cấu trúc chuỗi cung ứng một cách linh hoạt và hiệu quả hơn trong bối cảnh nhiều biến động toàn cầu.

Trong giai đoạn 2025-2030, Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng về lợi nhuận, với kỳ vọng lợi nhuận hợp nhất của toàn tập đoàn sẽ gấp đôi so với năm 2024, ước tính đạt 1.700 tỷ đồng. Không chỉ vậy, lợi nhuận riêng của tập đoàn cũng được kỳ vọng sẽ gấp 3 lần so với ước tính năm 2024, lên tới 470 tỷ đồng.

Để đạt được các mục tiêu đầy thách thức này, lãnh đạo Vinatex kêu gọi sự nhất quán trong hành động và tư duy sáng tạo trong toàn bộ hệ thống doanh nghiệp thành viên. Sự đột phá mạnh mẽ về chất lượng tăng trưởng được coi là yếu tố then chốt để Vinatex có thể hiện thực hóa các mục tiêu đề ra. Điều này đòi hỏi sự thay đổi sâu rộng trong cách thức hoạt động, chiến lược kinh doanh cũng như sự chuẩn bị sẵn sàng cho những thách thức và cơ hội mới trong tương lai.

Trước những mục tiêu đầy tham vọng, Vinatex sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm cả những khó khăn từ thị trường trong nước và quốc tế, sự biến động của giá nguyên liệu, và nhu cầu ngày càng thay đổi của khách hàng. Tuy nhiên, với việc kêu gọi sự nhất quán trong hành động và tư duy sáng tạo, lãnh đạo Vinatex thể hiện quyết tâm và nỗ lực không ngừng để nâng cao hiệu suất, đồng thời mở rộng thị trường và tăng cường năng lực cạnh tranh bền vững.

Để vững vàng trên hành trình phát triển sắp tới, Vinatex cũng đặt sự chú trọng vào việc tiếp tục nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu. Chiến lược phát triển bền vững, gắn kết và sáng tạo sẽ là chìa khóa giúp Vinatex đạt được mục tiêu lợi nhuận gấp đôi và gấp ba lần trong giai đoạn 2025-2030.

Các loại trái cây như chanh leo, dứa, chuối và dừa đang có tiềm năng trở thành cây tỷ USD tại Việt Nam. Tại Diễn đàn ‘Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế: Chanh leo, chuối, dứa, dừa’, các chuyên gia đã thảo luận về tiềm năng và chiến lược để nâng cao giá trị xuất khẩu của các loại trái cây này.

Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên, thị trường toàn cầu cho dứa đã đạt khoảng 29 tỷ USD vào năm 2024 và tiếp tục tăng trưởng. Dứa Việt Nam có khả năng cạnh tranh cao, với sản phẩm nước dứa cô đặc của DOVECO đã xuất khẩu sang hơn 50 quốc gia. Tuy nhiên, để đạt được quy mô tỷ USD, ngành dứa cần có chiến lược rõ ràng và bài bản, bao gồm việc mở rộng vùng nguyên liệu, cải tiến giống, áp dụng công nghệ kỹ thuật để nâng cao năng suất và chất lượng.

Với quả chuối, ông Phạm Quốc Liêm – Chủ tịch Unifarm, cho biết, năm 2024 chuối mang về cho Việt Nam 378 triệu USD từ xuất khẩu. Tuy nhiên, giá trị này có thể tăng lên 4 tỷ USD nếu ngành chuối hướng đến sản xuất quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và duy trì chất lượng đồng đều.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nafoods, cho biết, chanh dây có thể cán mốc 1 tỷ USD nếu quy hoạch tốt và mở rộng được thị trường Trung Quốc. Loại quả này có năng suất cao, đạt 40-60 tấn/ha, gấp đôi so với Nam Mỹ, và có lợi thế cạnh tranh lớn về chi phí sản xuất.

Để khai thác được tiềm năng của các loại trái cây này, TS. Trần Minh Hải – Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn, cho rằng, mô hình hợp tác xã chính là điểm tựa then chốt. Doanh nghiệp cần liên kết thông qua hợp tác xã để quản lý mã vùng trồng, tổ chức vùng nguyên liệu và kiểm soát sản lượng.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam khẳng định, chanh leo, dứa, dừa và chuối là những mặt hàng Việt Nam có năng lực sản xuất, có lợi thế cạnh tranh và nhu cầu thị trường ngày càng lớn. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận, còn rất nhiều việc phải làm để đưa những mặt hàng này lên tầm tỷ USD.

Từ đó, Thứ trưởng Trần Thanh Nam gợi mở cần một ‘cuộc cách mạng công nghệ’ cho 4 mặt hàng trái cây chủ lực này, làm tốt khâu giống và xây dựng mô hình liên kết chặt chẽ từ đầu vào đến đầu ra.

Ngành điều Việt Nam đã có nửa đầu năm 2025 xuất khẩu ấn tượng, vị thế quốc gia hàng đầu thế giới về xuất khẩu hạt điều được củng cố vững chắc. Số liệu của Cục Hải quan cho biết, trong tháng 6/2025, Việt Nam đã xuất khẩu 67.930 tấn hạt điều, trị giá gần 463,6 triệu USD, tăng 5,9% về lượng và tăng 21,7% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ ba liên tiếp xuất khẩu mặt hàng ‘siêu thực phẩm’ này của nước ta tăng so với cùng kỳ năm 2024.

Trong 6 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu 344 nghìn tấn hạt điều, thu về 2,34 tỷ USD. Mặc dù giảm 3,3% về lượng, nhưng giá trị xuất khẩu lại tăng mạnh 19,8% so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân do giá xuất khẩu bình quân hạt điều của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh, đạt 6.825 USD/tấn trong tháng 6 vừa qua, tăng 14,9% so với tháng cùng kỳ năm ngoái. Trong 6 tháng đầu năm 2025, giá xuất khẩu bình quân đạt 6.812 USD/tấn, tăng 23,9% so với cùng kỳ 2024.

Trung Quốc, Mỹ, Hà Lan, Đức và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là 5 thị trường xuất khẩu hạt điều lớn nhất của Việt Nam trong tháng 6/2025. Xuất khẩu hạt điều sang Mỹ và Đức ghi nhận tăng trưởng âm, trong khi các thị trường còn lại đều tăng so với cùng kỳ năm 2024. Xuất khẩu hạt điều sang thị trường Trung Quốc tiếp tục tăng trong tháng 6, với 17.440 tấn, thu về 111,35 triệu USD. So với tháng cùng kỳ năm ngoái, xuất khẩu mặt hàng này tăng mạnh 46,6% về lượng và tăng 62,6% về giá trị, chiếm 25,68% tổng lượng điều xuất khẩu trong tháng.

Lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu hạt điều sang Trung Quốc đạt 83.120 tấn, giá trị gần 526 triệu USD, tăng 26% về lượng và tăng 45% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Trong khi đó, xuất khẩu hạt điều sang Mỹ tháng 6/2025 đạt 10.320 tấn, giá trị 68,56 triệu USD. Tính chung 6 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu 70.070 tấn hạt điều sang thị trường Mỹ, thu về 475,5 triệu USD, giảm mạnh 25,2% về lượng và giảm 6,2% về giá trị so với cùng kỳ năm trước đó.

Đáng chú ý, lần đầu tiên sau nhiều năm, Trung Quốc vượt Mỹ trở thành thị trường tiêu thụ hạt điều lớn nhất của Việt Nam. Trong cơ cấu thị trường xuất khẩu, tỷ trọng xuất khẩu hạt điều sang thị trường Trung Quốc tăng từ 18,51% nửa đầu năm ngoái lên 24,12% trong nửa đầu năm nay. Ngược lại, tỷ trọng xuất khẩu mặt hàng này sang Mỹ giảm từ 26,27% còn 20,33% trong cùng thời gian.

Để đạt được mục tiêu kim ngạch xuất khẩu hạt điều 4,5 tỷ USD trong năm 2025, các doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng tối đa cơ hội tại thị trường Trung Quốc và các nước châu Á, đồng thời khôi phục thị phần tại Mỹ bằng cách cải thiện chất lượng, giá cạnh tranh và truyền thông thương hiệu. Hiện Mỹ có xu hướng tăng cường nhập khẩu sản phẩm điều chế biến, phản ánh nhu cầu tiêu dùng gia tăng đối với các sản phẩm tiện lợi, chất lượng cao. Hơn nữa, quốc gia này cũng đang đa dạng hóa nguồn cung, giảm dần mức độ phụ thuộc vào các thị trường châu Á.

Song song đó, cần tăng cường kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc để phù hợp với tiêu chuẩn của các thị trường Nhật Bản, châu Âu. Việc này sẽ giúp ngành điều Việt Nam duy trì vị thế hàng đầu thế giới và đạt được mục tiêu xuất khẩu đề ra.

Canada hiện đang là một trong những thị trường xuất khẩu tiềm năng cho hàng hóa Việt Nam, tuy nhiên, đồng thời cũng là quốc gia áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng nhập khẩu, đặc biệt từ Việt Nam. Thông tin từ Cục Phòng vệ thương mại thuộc Bộ Công Thương cho biết, Canada hiện đang là quốc gia áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ nhất đối với Việt Nam trong khối Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương Toàn diện và Tiến bộ (CPTPP).

Trong năm 2024, Canada đã khởi xướng 19 vụ điều tra liên quan đến hàng hóa nhập khẩu, trong đó có 12 vụ chống bán phá giá, 5 vụ chống trợ cấp và 2 vụ tự vệ. Điều này đặt Canada đứng thứ 4 toàn cầu về số lượng điều tra phòng vệ thương mại, chỉ sau Mỹ, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ. Các biện pháp phòng vệ thương mại như chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ là những công cụ hợp pháp theo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho phép các nước nhập khẩu bảo vệ ngành sản xuất trong nước trước sự ảnh hưởng của hàng hóa nước ngoài.

Tại Canada, các vụ điều tra liên quan đến nhập khẩu được tiến hành bởi Cơ quan Biên phòng Canada (CBSA) dựa trên Đạo luật Biện pháp Nhập khẩu đặc biệt (SIMA). Nếu xác định có hành vi không công bằng, Tòa án Thương mại quốc tế Canada (CITT) sẽ đưa ra quyết định về việc áp thuế hoặc mở rộng biện pháp phòng vệ đối với hàng hóa liên quan.

Trước tình hình này, Thương vụ Việt Nam tại Canada đã và đang tăng cường cung cấp thông tin cập nhật về tình hình, các chính sách mới của Canada cũng như thông tin về các vụ điều tra trên trang web của mình. Mục đích là hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam chủ động điều chỉnh chiến lược kinh doanh nhằm thích ứng với những thay đổi trên thị trường Canada.

Ngoài ra, Cục Phòng vệ thương mại cũng đề nghị hệ thống Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tăng cường cảnh báo sớm và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam hiểu rõ về quy định điều tra của nước sở tại. Đồng thời, hỗ trợ trong việc trình bày quan điểm của Chính phủ Việt Nam trong các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại.

Đối với doanh nghiệp Việt Nam, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị cần đa dạng hóa thị trường và ngành hàng xuất khẩu. Đầu tư vào việc truy xuất nguồn gốc và minh bạch hóa quy trình sản xuất cũng được coi là những bước đi quan trọng. Bên cạnh đó, việc theo dõi sát sao thông tin về các vụ việc phòng vệ thương mại để ứng phó kịp thời cũng là điều cần thiết để giảm thiểu rủi ro và tận dụng cơ hội trên thị trường Canada.

Nhìn chung, mặc dù các biện pháp phòng vệ thương mại của Canada có thể tạo ra thách thức cho hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, nhưng cũng mang lại cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ động thích ứng với những thay đổi trên thị trường. Việc tăng cường cung cấp thông tin và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam hạn chế rủi ro và tận dụng cơ hội trên thị trường Canada.