Một nghiên cứu gần đây do trợ giảng Matthew McLean thuộc Khoa Sinh học và Sinh vật biển tại Đại học North Carolina Wilmington (UNCW) dẫn đầu đã được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Nghiên cứu này tập trung vào việc tìm hiểu các yếu tố làm cho các rạn san hô trở nên thu hút đối với công chúng – một vấn đề ngày càng quan trọng đối với cả giá trị bảo tồn và kinh tế của các hệ sinh thái này.

Nhóm nghiên cứu quốc tế, do McLean tham gia, đã tiến hành phân tích vẻ đẹp được nhận thức của hơn 3.500 nhóm cá rạn san hô trên khắp thế giới. Họ đã kết hợp dữ liệu từ một chương trình giám sát rạn san hô toàn cầu với đánh giá về sức hấp dẫn thẩm mỹ của các loài cá, thu thập thông qua các cuộc khảo sát công khai. Kết quả cho thấy rằng vẻ đẹp của rạn san hô có mối liên hệ chặt chẽ với cả số lượng loài và sự hiện diện của các loài cá đặc biệt sặc sỡ hoặc có hình dạng độc đáo.

Các rạn san hô, được xem là một trong những hệ sinh thái màu sắc và sôi động nhất trên hành tinh, thu hút hàng triệu du khách mỗi năm và tạo ra lợi ích kinh tế lớn, đặc biệt là ở các quốc gia nhiệt đới đang phát triển. Do đó, các vùng nhiệt đới với sự đa dạng loài phong phú cần bảo vệ các hệ sinh thái này để duy trì và nâng cao giá trị tự nhiên của chúng.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các khu bảo tồn biển hỗ trợ các rạn san hô đẹp hơn. Vì vậy, bảo vệ vẻ đẹp của chúng nên là một phần chính của bảo tồn. Tuy nhiên, hiện tại chỉ có ít hơn 7% rạn san hô được bảo vệ hiệu quả. Những phát hiện này phản ánh nhu cầu về nỗ lực bảo tồn lớn hơn để bảo vệ và hỗ trợ nghề đánh cá, du lịch và phúc lợi của con người.

Việc bảo tồn vẻ đẹp phong phú của đại dương không chỉ giúp duy trì giá trị tự nhiên của các hệ sinh thái mà còn đóng góp vào việc hỗ trợ các ngành nghề liên quan đến biển và đảm bảo phúc lợi cho cộng đồng. Do đó, cần có những nỗ lực bảo tồn toàn diện và hiệu quả hơn để bảo vệ các rạn san hô và hệ sinh thái biển đa dạng.

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây đã thu hút sự chú ý của toàn cầu. Từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô, tất cả đều ẩn chứa những bí ẩn và mối lo ngại sâu sắc về sự biến đổi khí hậu cũng như tác động tiêu cực tới môi trường.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có thể rất cực đoan. Nghiên cứu về hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn đang tồn tại, mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán.

Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, nhận định rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để tìm hiểu và có những lý giải xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ở ngoài vũ trụ.

Một hiện tượng khác cũng thu hút sự chú ý của giới khoa học là ‘biển sữa’. Mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, các nhà nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay, kết hợp với các báo cáo, thông tin, và ghi chép khi đi biển của các thủy thủ trong suốt 400 năm. Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành.

Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất hiện vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998.

Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây sửng sốt mà còn tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.