Việt Nam đang tích cực推進 việc thiết kế và đánh giá chính sách đổi mới sáng tạo (ĐMST) để tạo ra tăng trưởng kinh tế bền vững. Mới đây, trong hai ngày 16-17/7, tại Hà Nội, Cục Thông tin, Thống kê – Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã phối hợp với Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Khối Thịnh vượng chung Australia (CSIRO) tổ chức chuỗi sự kiện chuyên đề nhằm tăng cường năng lực thiết kế và đánh giá chính sách ĐMST tại Việt Nam.

Sự kiện này nằm trong khuôn khổ Chương trình Aus4Innovation – sáng kiến hợp tác giữa Chính phủ Australia và Việt Nam, góp phần thúc đẩy năng lực thể chế và tạo nền tảng bền vững cho hệ sinh thái ĐMST quốc gia. Chuỗi sự kiện bao gồm chương trình tập huấn chuyên sâu về thiết kế và đánh giá tác động chính sách, cũng như hội thảo về nâng cao hiệu quả chính sách khoa học, công nghệ và ĐMST thông qua cơ chế đánh giá và điều tiết phù hợp với tình hình thực tiễn.

Với sự tham gia của gần 100 đại biểu đến từ các bộ, ngành trung ương, viện nghiên cứu, trường đại học, khu công nghệ cao, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp ĐMST, sự kiện này thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách ĐMST hiệu quả. Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy nhấn mạnh rằng ngành khoa học, công nghệ và ĐMST phải tạo ra và tác động đến tăng trưởng kinh tế hai con số, và việc đánh giá hiệu quả từ chính sách để điều chỉnh hằng năm là rất quan trọng.

Ông cũng nhấn mạnh vai trò của việc thiết kế thể chế chính sách dựa trên dữ liệu từ việc đánh giá tác động thực tiễn để cơ quan quản lý có sự điều tiết phù hợp, kịp thời. Hội thảo cũng là dịp để các đại biểu tập trung thảo luận về hiệu quả thực tế và khả năng điều chỉnh các chính sách gần đây như Luật KHCN và ĐMST, Nghị quyết 57 về đột phá phát triển KH,CN, ĐMST và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Các chuyên gia cũng cho rằng Việt Nam cần tiếp tục phát triển và chuẩn hóa hệ thống công cụ đánh giá chính sách như RIA, đồng thời tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ ở các cấp từ Trung ương đến địa phương nhằm bảo đảm năng lực vận hành chính sách linh hoạt và hiệu quả trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số sâu rộng.

Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn giúp việc giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn trở nên khả thi. Dự án ‘Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao’ do Viện Sinh học chủ trì đã được phê duyệt theo Quyết định số 557/QĐ-VHL vào ngày 29/3/2024 của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Trong khuôn khổ dự án, Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP) đã tổ chức cuộc họp định kỳ 6 tháng (lần thứ 3) nhằm cập nhật tiến độ các công việc liên quan tới cơ quan chủ quản cùng các ban, ngành liên quan. Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Sinh học nhấn mạnh, dự án được khởi xướng với mục tiêu cao cả là nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh, qua đó góp phần giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin, sự động viên cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ.

Dự án không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn mang giá trị nhân văn và đạo lý, thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất. Với vai trò là đối tác hỗ trợ kỹ thuật chủ chốt, Ủy ban Quốc tế về Người mất tích đã tích cực chuyển giao công nghệ hiện đại, đào tạo chuyên môn kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ Việt Nam, cũng như hỗ trợ vận hành phòng thí nghiệm và thiết lập hệ thống giám định theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Đến nay dự án đã đạt được những kết quả nổi bật, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình triển khai như: Hệ thống giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) cùng phần mềm phân tích dữ liệu đã được lắp đặt đồng bộ và đưa vào vận hành tại Trung tâm Giám định ADN thuộc Viện Sinh học. Trong thời gian qua, có nhiều khóa đào tạo chuyên sâu đã được tổ chức thành công với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Đặc biệt, lần đầu tiên kể từ khi dự án bắt đầu, đội ngũ giám định đã triển khai công tác thu thập mẫu sinh phẩm hài cốt tại thực địa. Đội ngũ chuyên môn của dự án đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu tại Nghĩa trang liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), thu được 58 mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính. Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn.