Vai trò của khu vực kinh tế nhà nước trong nền kinh tế hiện nay là vô cùng quan trọng. Khu vực kinh tế nhà nước (KTNN) đóng vai trò chủ lực trong các ngành, lĩnh vực trọng yếu, đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh lương thực, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo vệ chủ quyền quốc gia. Ngoài ra, KTNN còn là lực lượng sản xuất chủ đạo, dẫn dắt và hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển.

Các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang nắm giữ vai trò trụ cột trong các lĩnh vực then chốt như năng lượng, tài chính, viễn thông, khai thác tài nguyên chiến lược, phát triển hạ tầng kỹ thuật quốc gia. Không chỉ là lực lượng sản xuất chủ đạo, các DNNN còn là công cụ điều tiết thị trường, hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và công bằng xã hội.

Tuy nhiên, thực tế những năm qua, khu vực DNNN cũng bộc lộ nhiều bất cập. Chỉ số ICOR trung bình của DNNN ở mức 6,1, cao hơn nhiều so với khu vực tư nhân và doanh nghiệp FDI. Nhiều dự án do DNNN làm chủ đầu tư vẫn xảy ra tình trạng chậm tiến độ, đội vốn, hiệu quả thấp, gây lãng phí nguồn lực. Về quản trị doanh nghiệp, nhiều DNNN vẫn duy trì mô hình quản lý mang tính hành chính, chưa ứng dụng đầy đủ thông lệ quản trị tiên tiến; chuyển đổi số còn chậm, dữ liệu phân tán.

Từ Nghị quyết Trung ương 3 khóa IX (năm 2001) về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả DNNN, đến Nghị quyết số 12-NQ/TW (năm 2017), Đảng ta luôn nhất quán quan điểm: Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế; DNNN phải trở thành lực lượng vật chất quan trọng, dẫn dắt và hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển.

Luật số 68/2025/QH15 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/8/2025, đã tạo hành lang pháp lý mới cho việc quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Luật này thể hiện bước tiến quan trọng trong thể chế hóa chủ trương của Đảng: tăng quyền tự chủ, tăng trách nhiệm giải trình, tách bạch chức năng quản lý nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước.

Để phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả KTNN, cần tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm. Đó là hoàn thiện thể chế; đổi mới quản trị doanh nghiệp; đẩy nhanh cổ phần hóa, thoái vốn; chuyển đổi số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo; phân cấp gắn với trách nhiệm giải trình.

Trong bối cảnh phát triển mới, KTNN với lực lượng nòng cốt là các DNNN vẫn giữ vai trò nền tảng trong phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, để khu vực này thực sự phát huy vai trò chủ đạo, không còn con đường nào khác ngoài tái cấu trúc toàn diện: vận hành theo nguyên tắc thị trường, quản trị hiện đại, minh bạch, chuyên nghiệp.

Nhìn chung, việc phát huy vai trò của KTNN trong nền kinh tế đòi hỏi sự nỗ lực từ nhiều phía, bao gồm cả việc hoàn thiện thể chế, đổi mới quản trị doanh nghiệp, và tăng cường trách nhiệm giải trình. Với những giải pháp toàn diện, KTNN có thể trở thành động lực chính cho sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Trước khi Luật số 68/2025/QH15 có hiệu lực, Tổng công ty Hóa chất và Dịch vụ Dầu khí (PVChem) – một đơn vị thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) – đã chủ động nâng cao thẩm quyền quyết định đầu tư để triển khai các dự án trọng điểm. Đây là một bước đi chiến lược nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh của PVChem trên thị trường.

PVChem đã hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định và quy trình nội bộ để phù hợp với các quy định của pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh. Việc rà soát và điều chỉnh các quy chế, quy định nội bộ đã giúp PVChem nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản, đồng thời tạo cơ hội cho việc mở rộng hoạt động kinh doanh.

Trong Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2024, PVChem đã trình và được Petrovietnam và Đại hội đồng cổ đông thông qua việc điều chỉnh nâng thẩm quyền quyết định đầu tư/bán tài sản của Hội đồng quản trị PVChem từ 35% lên 50% tổng giá trị tài sản được ghi trong Báo cáo tài chính kỳ gần nhất. Sự điều chỉnh này giúp PVChem có đủ thẩm quyền để chủ động triển khai các dự án có quy mô lớn, kịp thời nắm bắt các cơ hội đầu tư mới, đặc biệt trong bối cảnh PVChem đang đẩy mạnh mở rộng năng lực sản xuất và đầu tư vào các lĩnh vực trọng tâm như khí công nghiệp, hóa chất chuyên dụng và dịch vụ kỹ thuật cao.

Bên cạnh đó, PVChem cũng đã đổi mới cơ chế tài chính để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn vốn nội bộ. Việc này giúp các đơn vị thành viên của PVChem tiếp cận nguồn vốn khả dụng của Tổng công ty để phục vụ nhu cầu sản xuất kinh doanh của đơn vị. Chính sách này không chỉ giúp huy động vốn nhanh chóng mà còn phát huy hiệu quả sử dụng dòng tiền trong toàn hệ thống.

Những hành động mang tính chiến lược của PVChem trước thời điểm Luật 68 được thông qua cho thấy tư duy đổi mới và tinh thần tiên phong của đơn vị trong việc triển khai các điều chỉnh mang tính toàn diện. Những nỗ lực này hoàn toàn phù hợp với định hướng đổi mới mà Petrovietnam đang triển khai, đồng thời thể hiện sự cam kết của PVChem trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và đóng góp vào sự phát triển bền vững của Tập đoàn.

Qua các bước đi chiến lược và đổi mới cơ chế quản lý, PVChem đã và đang khẳng định vị trí của mình trong ngành hóa chất và dầu khí, đồng thời sẵn sàng cho những cơ hội và thách thức mới trong tương lai. Sự chủ động và linh hoạt trong việc triển khai các dự án trọng điểm và đổi mới cơ chế tài chính đã cho thấy PVChem đang tích cực thực hiện các mục tiêu chiến lược, góp phần vào sự phát triển bền vững của Petrovietnam.

…

Hiện tại, PVChem đang tiếp tục đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư vào các lĩnh vực trọng tâm, nhằm hoàn thành các mục tiêu chiến lược đã đề ra. Đồng thời, đơn vị cũng cam kết tuân thủ và thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật, đặc biệt là Luật số 68/2025/QH15 khi có hiệu lực.

Với những bước đi chiến lược và tinh thần đổi mới, PVChem kỳ vọng sẽ đạt được những thành tựu mới trong thời gian tới, góp phần vào sự phát triển của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và nền kinh tế đất nước.