Các mạng xã hội và nền tảng trực tuyến đang tăng cường các biện pháp nhằm kiểm soát và thanh lọc sản phẩm thông tin, hình ảnh do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra. Mục đích chính của việc này là bảo vệ người dùng khỏi những lừa đảo trực tuyến và thông tin sai lệch. Đại diện của các nhà mạng và hãng công nghệ cho rằng đã đến lúc cần nhận rõ giá trị của thông tin xác thực do con người tạo ra và sự khác biệt với sản phẩm giả lập từ AI.

Sự phát triển nhanh chóng của AI trong thời gian gần đây đã tạo ra nguy cơ nhầm lẫn giữa thông tin thật và giả, vi phạm bản quyền sáng tạo, và tạo ra môi trường nguy hiểm cho người dùng. Lực lượng an ninh mạng châu Âu đã chỉ ra rằng sản phẩm thông tin từ AI lan truyền trên mạng đã tạo ra sự nhầm lẫn ở người dùng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Các dạng thông tin như làm bài tập, soạn dữ liệu số, tổng hợp thông tin theo cú pháp, lệnh tìm kiếm đang được sử dụng nhiều hơn, biến công cụ AI thành thông minh hơn. Tuy nhiên, hệ lụy là người dùng có thể tin tưởng tuyệt đối vào tính chân thật của dữ liệu và sử dụng một cách máy móc, gây ra nhầm lẫn và sai lệch.

Một số nhà nghiên cứu đã thử dùng AI vào việc chẩn đoán bệnh tật, sử dụng phác đồ y tế, chọn mua thuốc và thu được kết quả tổng hợp thông tin đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu không có sự tham vấn và kiểm chứng lại từ người có chuyên môn, sẽ có nhiều người nhầm lẫn và gặp nguy hiểm. Các trường hợp khác đã thử nghiệm so sánh dữ liệu thông tin chính trị, lịch sử xã hội với công cụ AI và phát hiện ra sai sót nghiêm trọng khi dữ liệu được lắp ghép lại tùy tiện. Nhiều thông tin do AI đưa ra khi có yêu cầu đã sai lệch so với thực tế nhưng trình bày khéo léo và trôi chảy, dễ đánh lừa người dùng.

Các chuyên gia và tổ chức đã kiến nghị các mạng xã hội, môi trường chia sẻ thông tin, và các công ty công nghệ phải kiểm tra sản phẩm từ AI. Trường học, viện nghiên cứu, thư viện số, nhà xuất bản cũng đã vào cuộc nhằm ngăn chặn nhầm lẫn học thuật, đánh lừa thông tin tác quyền, giả mạo tác phẩm và sáng chế. Trên không gian mạng, chiêu trò giả lập thông tin, câu view của người dùng có chủ đích, sử dụng AI tạo dữ liệu giả lập không chính xác đang là đối tượng phải thanh lọc.

Cơ quan chức năng đã cảnh báo người dùng mạng xã hội thận trọng và tỉnh táo trước dữ liệu mơ hồ, nhất là có dấu hiệu do công cụ AI soạn. Hầu hết dữ liệu từ AI đều có tính chất hài hước, hình ảnh gần gũi, đẹp mắt, dễ thu hút người dùng quan tâm và tác động thông tin, cảm xúc người dùng. Thanh lọc thông tin tạo ra từ AI và bảo đảm giúp người dùng tránh bị nguy hại, nhầm lẫn, lừa đảo trực tuyến là cần thiết và cần sự hợp tác của đa số người dùng.

Thông tin chi tiết về các biện pháp bảo vệ người dùng khỏi lừa đảo trực tuyến và sản phẩm từ AI có thể được tìm thấy trên các trang web chính thức của các cơ quan chức năng và tổ chức liên quan.

Nữ dẫn chương trình truyền hình Elaine Crowley của Virgin Media Ireland AM đã lên tiếng về việc hình ảnh của cô bị sử dụng trong một kế hoạch lừa đảo giảm cân, khiến hàng ngàn người bị lừa đảo. Cô đã chia sẻ về việc truy đuổi một kẻ lừa đảo trên internet đến Quần đảo Cayman sau khi hình ảnh của cô bị sử dụng để lừa đảo người dân.

Tuần này, Elaine Crowley cũng đã công khai vạch trần một kế hoạch lừa đảo giảm cân khác sử dụng hình ảnh giả của cô. Cô đã đăng một bức ảnh selfie cho thấy phần giữa của cơ thể mình. Việc này diễn ra sau khi cô nhận được nhiều tin nhắn từ người dân hỏi về việc cô có tham gia một chương trình giảm cân hay không.

Trong một cuộc phỏng vấn với Sunday World, Elaine cho biết một người đã gửi cho cô một ảnh chụp màn hình và cô gần như ngã xuống sofa vì cười. Cô cho biết: ‘Làm thế nào mà bất kỳ ai cũng có thể nghĩ rằng đó là tôi! Tôi nghĩ đó là điều hài hước nhất, nhưng sau đó tôi nhận ra rằng có một số người bị lừa đảo.’

Elaine đã quyết định đăng một bài viết để cảnh báo người dân về kế hoạch lừa đảo này. Cô cũng cho biết cô đã từng là nạn nhân của kế hoạch lừa đảo trực tuyến trước đây. ‘Đầu tiên, tôi bị lừa đảo khi bán viên giảm cân và tôi đã đuổi theo công ty đến Quần đảo Cayman và đe dọa hành động pháp lý,’ cô tiết lộ.

‘Việc đó đã mất vài tuần, nhưng có những người bị lừa đảo hàng ngàn euro vì họ đã đăng ký một liều viên giảm cân và sau đó bị rút tiền trực tiếp hàng tháng mà không biết,’ Elaine cho biết. Cô muốn có đủ khả năng để truy đuổi những gã khổng lồ truyền thông xã hội và hy vọng sẽ có thể giúp người dân tránh bị lừa đảo trong tương lai.

Elaine hy vọng rằng bằng cách chia sẻ kinh nghiệm của mình, cô có thể giúp ngăn chặn những kế hoạch lừa đảo tương tự xảy ra trong tương lai. Cô cũng muốn cảnh báo người dân về việc cần phải cẩn thận khi chia sẻ thông tin cá nhân và hình ảnh trên internet.

Hiện tại, Elaine Crowley đang tích cực tìm cách để ngăn chặn những kẻ lừa đảo và bảo vệ người dân. Cô hy vọng rằng sự hỗ trợ của cộng đồng sẽ giúp cô đạt được mục tiêu này.

Chiều ngày 24/7, tại cuộc Họp báo thường kỳ Quý II/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do đã cung cấp thông tin về việc chặn và gỡ bỏ hàng chục nghìn nội dung vi phạm trên các nền tảng mạng xã hội trong 6 tháng năm 2025. Ông cho biết, các nền tảng như Facebook, YouTube, TikTok, Apple và Google đã tích cực phối hợp với Bộ để gỡ bỏ các nội dung vi phạm.

Khoảng 30.000 tài khoản giả mạo đã được gỡ bỏ trong 6 tháng qua, tuy nhiên tình trạng tái diễn vẫn còn phức tạp. Ông Lê Quang Tự Do cho rằng, tình trạng lừa đảo trực tuyến đã gia tăng mạnh mẽ cả về quy mô và mức độ tinh vi. Nhiều tài khoản giả mạo đã xuất hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau, từ cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp đến người nổi tiếng, với các thủ đoạn ngày càng tinh vi và có tổ chức.

Để ngăn chặn vấn nạn lừa đảo ngày càng tinh vi trên không gian mạng, ông Lê Quang Tự Do cho biết, các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt. Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã triển khai các biện pháp kỹ thuật truy vết để chặn và gỡ bỏ các tài khoản giả mạo. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, thuộc Bộ Công an đã gửi tin nhắn điện thoại đến từng người dân thông báo về những thủ đoạn mới lừa đảo trên các nền tảng xã hội. Tuy nhiên, ông Lê Quang Tự Do cũng cho rằng, các biện pháp kỹ thuật chỉ mang tính tạm thời, giải pháp lâu dài và bền vững vẫn là nâng cao ‘sức đề kháng’ của từng người dân trước các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày một tinh vi.

Ông Lê Quang Tự Do cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh công nghệ mới phát triển quá nhanh chóng và tinh vi, rất cần sự đồng hành của báo chí trong việc phát hiện, cảnh báo sớm các thủ đoạn lừa đảo tinh vi, góp phần ngăn chặn, hạn chế tối đa thiệt hại do lừa đảo mạng gây ra, cùng xây dựng một môi trường mạng an toàn, lành mạnh, đáng tin cậy.

Lừa đảo giả mạo shipper – một vấn đề nhức nhối trong thời đại giao dịch trực tuyến

Lừa đảo giả mạo shipper đã trở thành một vấn đề nhức nhối trong thời đại giao dịch trực tuyến hiện nay. Mặc dù cơ quan chức năng liên tục cảnh báo và báo chí thường xuyên đăng tin về thủ đoạn này, nhiều người vẫn trở thành nạn nhân của những kẻ gian manh. Chúng đã thao túng nạn nhân bằng cách khai thác triệt để tâm lý chủ quan của người tiêu dùng và sự thiếu cảnh giác trong giao dịch trực tuyến.

Những chiêu lừa phổ biến mà kẻ gian sử dụng

Những kẻ lừa đảo sử dụng nhiều chiêu thức để chiếm đoạt tiền và thông tin cá nhân của nạn nhân. Chúng thường gọi điện giả danh nhân viên giao hàng, đọc chính xác tên, số điện thoại và địa chỉ của khách để tạo sự tin tưởng, sau đó yêu cầu khách chuyển khoản vào tài khoản cá nhân với lý do phát sinh phí giao hàng hoặc phí bảo hiểm hàng hóa. Ngay khi nhận được tiền, đối tượng lập tức chặn liên lạc, khiến nạn nhân mất tiền và không nhận được hàng.

Một thủ đoạn khác của kẻ gian là đánh vào sự lo sợ của nạn nhân bằng cách thông báo đã chuyển nhầm tài khoản ‘hội viên shipper’. Đối tượng nói rằng nếu không hủy dịch vụ, tài khoản sẽ bị trừ từ 2 đến 3,5 triệu đồng mỗi tháng. Trong tình huống căng thẳng này, nhiều người làm theo yêu cầu, nhấp vào liên kết lạ hoặc cung cấp mã OTP để ‘hủy dịch vụ’, vô tình mở đường cho kẻ gian chiếm đoạt tiền và thông tin cá nhân.

Nguyên nhân người dân dễ sập bẫy

Nguyên nhân người dân dễ sập bẫy là do tình trạng rò rỉ dữ liệu cá nhân, tâm lý sợ mất đơn hàng, vội vàng nhận hàng khi bận rộn và sự chuyên nghiệp của những kẻ lừa đảo. Chúng sử dụng giọng nói tự tin, thuật ngữ chuyên ngành vận chuyển, thậm chí gửi hình ảnh giả mạo nhân viên giao hàng hoặc phiếu giao hàng để củng cố lòng tin của khách.

Cách nhận biết và phòng tránh

Để nhận biết và phòng tránh, người tiêu dùng cần lưu ý rằng nhân viên giao hàng chính thống không bao giờ yêu cầu khách hàng chuyển khoản vào tài khoản cá nhân trước khi nhận hàng. Nếu gặp tình huống yêu cầu đóng phí bổ sung hoặc cung cấp mã OTP để hoàn tất giao dịch, người mua phải lập tức dừng lại và xác minh thông tin qua ứng dụng chính thức của đơn vị vận chuyển.

Xử lý khi bị lừa

Khi bị lừa, người dân cần giữ lại toàn bộ bằng chứng, trình báo cơ quan công an gần nhất hoặc liên hệ với các đường dây nóng để được hỗ trợ xử lý. Hãy luôn cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển khoản cho những người không rõ身份.