Trong bối cảnh hiện nay, Hà Nội đang phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông. Với sự gia tăng nhanh chóng của số lượng phương tiện giao thông, đặc biệt là hơn 8 triệu phương tiện, trong đó có 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy, thành phố đang chịu áp lực khủng khiếp lên hạ tầng giao thông đô thị.

Nhằm giải quyết vấn đề này, Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 12/7/2024, yêu cầu Hà Nội triển khai các biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm ô nhiễm không khí, trong đó có kế hoạch không để xe máy chạy xăng vào Vành đai 1. Tuy nhiên, việc triển khai này cũng đặt ra nhiều thách thức và cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh tác động tiêu cực đến đời sống nhân dân và hoạt động của doanh nghiệp.

Thực tế, Hà Nội đã có nhiều nỗ lực trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông, bao gồm việc phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng và khuyến khích sử dụng xe điện. Tuy nhiên, việc cấm xe máy ở Vành đai 1 cũng gây nhiều tác động đến đời sống và chi phí tuân thủ của người dân. Ước tính, việc thay thế 600.000 xe máy trong khu vực Vành đai 1 với mức giá trung bình khoảng 25 triệu đồng/xe, tổng chi phí chuyển đổi ước tính lên đến 15.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, việc chuyển đổi sang xe điện cũng là cơ hội khổng lồ cho các hãng xe của nước ta. Tuy nhiên, nếu các doanh nghiệp nội địa không chuẩn bị kịp, xe máy điện từ nước ngoài, giá rẻ, chất lượng kém rất có thể sẽ ồ ạt tràn về, chiếm hết các con phố ở Hà Nội. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ như cung cấp tài chính ưu đãi cho người mua, ban hành tiêu chuẩn, quy trình kiểm định để đảm bảo an toàn, và khuyến khích sử dụng pin Li-ion thay cho pin axit chì.

Hà Nội cần ưu tiên tối đa nguồn lực cho giao thông công cộng: tăng số lượng xe buýt sạch, mở rộng hệ thống metro, xây dựng các trạm trung chuyển liên thông, và số hóa hệ thống vé. Quy hoạch của Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ hoàn thành 410 km đường sắt đô thị, và đến năm 2045 là 616 km. Đây là hướng đi đúng đắn, nhưng đòi hỏi tăng tốc đầu tư, thay vì dàn trải và thiếu quyết liệt như hiện nay.

Việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện là xu thế tất yếu, phù hợp với mục tiêu giảm phát thải và nâng cao chất lượng sống đô thị. Tuy nhiên, chính sách xanh không thể là chính sách hành chính áp đặt. Chuyển đổi phải có lộ trình rõ ràng, đánh giá tác động kỹ lưỡng, và quan trọng nhất là không đẩy người dân – nhất là nhóm yếu thế – vào thế bị động.

Cuối cùng, để hiện thực hóa mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông, Hà Nội cần tập trung vào việc xây dựng một hệ thống giao thông đô thị hiện đại, an toàn và thân thiện với môi trường. Với sự quyết tâm và nỗ lực của cả chính quyền và người dân, Hà Nội có thể sớm đạt được mục tiêu này.

Chuyển đổi sang xe điện: Cần một chiến lược toàn diện và quyết liệt

Vấn đề hạn chế xe máy và xe ô tô cá nhân đã nhiều lần được đặt ra nhưng chưa đem lại kết quả như mong đợi. Lần này, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng, hy vọng rằng sẽ có một bước ngoặt trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường và phát triển phương tiện giao thông điện.

Hà Nội và TP.HCM đã có kế hoạch chuyển đổi xe cá nhân chạy bằng xăng sang xe điện, nhưng việc thực hiện không đơn giản do liên quan đến quyền lợi và cuộc sống của nhiều người. Để tránh những khó khăn như trước đây và giảm thiểu xáo trộn, cần có một chiến lược toàn diện với nhiều giải pháp.

Một trong những giải pháp được đề xuất là hạn chế xe máy dựa trên ‘tuổi xe’ và thực hiện theo kiểu cuốn chiếu. Khuyến khích người dân tự nguyện đổi sang xe điện bằng cách hỗ trợ, thu mua lại hoặc đổi cũ lấy mới. Vận động và tiến tới cấm xe cũ nát, xả khói mù mịt lưu thông, sau cùng mới là cưỡng chế thu hồi.

Để khuyến khích sản xuất và kinh doanh xe điện, cần có ưu đãi thuế, phí… nhằm giảm giá thành và giá bán. Đối với người tiêu dùng, có thể đặc cách chỉ bỏ tiền mua mà không phải chịu bất kỳ khoản tiền nào khác như thuế phí.

Vấn đề được quan tâm nhất là chuyện sạc pin. Cần thêm nhiều trạm sạc lắp đặt ở nơi thuận lợi. Cùng với đó là các quy định bắt buộc thực hiện về an toàn điện với các bãi xe chung cư, nhà trọ…

Nhiều nước đã thực hiện các giải pháp ưu tiên phát triển xe điện. Chẳng hạn như Indonesia cho phép ô tô điện chạy tất cả các ngày, trong khi các loại phương tiện khác chỉ hoạt động ngày chẵn/lẻ.

Tại TP.HCM, việc bổ sung hàng trăm xe buýt điện từ đầu tháng 8 tới là một thông tin tích cực. Thực tế cho thấy nhiều tuyến buýt điện hiện còn rất vắng khách, nhưng ở các tuyến cũ đã thay xe mới chạy bằng điện, khách vẫn đông.

Việc tăng buýt điện là một giải pháp chủ động và tích cực từ việc phát triển phương tiện công cộng năng lượng xanh. Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường sống hiện nay, chúng ta cần quyết liệt trong việc giảm xe xăng và tăng xe điện.

Tín hiệu mới từ buýt điện cho thấy quyết tâm lớn của TP.HCM trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Hy vọng rằng, với sự quyết liệt của cơ quan chức năng và sự hỗ trợ của truyền thông, chúng ta sẽ đạt được mục đích giảm xe xăng tăng xe điện và đảm bảo an sinh xã hội.