Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, một văn bản pháp lý quan trọng nhằm điều chỉnh và thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ số trong thời đại hiện nay. Một trong những điểm nổi bật của luật này là quy định cụ thể về việc nhận dạng sản phẩm công nghệ số sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Theo đó, các sản phẩm công nghệ số thuộc Danh mục sản phẩm công nghệ số tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo bắt buộc phải có dấu hiệu nhận dạng để người sử dụng hoặc máy có thể nhận biết.
Quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của người dùng khi tương tác với các hệ thống AI. Điều này trở nên quan trọng hơn bao giờ hết khi công nghệ AI ngày càng phát triển và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Việc nhận dạng sản phẩm công nghệ số sử dụng AI không chỉ giúp người dùng hiểu rõ họ đang tương tác với một hệ thống trí tuệ nhân tạo mà còn giúp họ có thể đưa ra quyết định sáng suốt về việc sử dụng các dịch vụ hoặc sản phẩm đó.
Lật sang Luật Công nghiệp công nghệ số, chúng ta thấy rằng văn bản này gồm 6 chương với 51 điều, trong đó có một chương riêng quy định về trí tuệ nhân tạo. Cụ thể, Điều 44 của luật này quy định chi tiết về dấu hiệu nhận dạng đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo. Theo đó, các hệ thống trí tuệ nhân tạo tương tác trực tiếp với con người phải thông báo cho người sử dụng biết rằng họ đang tương tác với một hệ thống AI, trừ trường hợp người sử dụng đã rõ về việc này.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ có nhiệm vụ ban hành Danh mục sản phẩm công nghệ số tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo và tổ chức kiểm tra việc thực hiện quy định về dấu hiệu nhận dạng đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo. Điều này cho thấy sự quan tâm của nhà nước đến việc quản lý và kiểm soát sự phát triển của công nghệ AI, cũng như đảm bảo rằng các sản phẩm công nghệ số sử dụng AI được phát triển và sử dụng một cách có trách nhiệm.
Là một phần quan trọng của Luật Công nghiệp công nghệ số, chương về trí tuệ nhân tạo cũng quy định 7 nguyên tắc phát triển, cung cấp, triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo. Các nguyên tắc này bao gồm phục vụ sự thịnh vượng và hạnh phúc của con người, tiếp cận bao trùm và công bằng, tôn trọng các giá trị đạo đức và quyền con người, bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình, bảo đảm an toàn và an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, và tuân thủ pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Những nguyên tắc này không chỉ giúp định hướng sự phát triển của công nghệ AI mà còn đảm bảo rằng công nghệ này được sử dụng để mang lại lợi ích cho xã hội và người dân. Đồng thời, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ sẽ được giao nhiệm vụ hướng dẫn nguyên tắc phát triển, cung cấp, triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo trong các ngành, lĩnh vực được phân công.
Cuối cùng, Luật Công nghiệp công nghệ số dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Sự ra đời của luật này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hành lang pháp lý cho sự phát triển của công nghiệp công nghệ số ở Việt Nam, đồng thời thể hiện cam kết của Quốc hội và Chính phủ trong việc thúc đẩy sự phát triển của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, đảm bảo rằng các công nghệ này được phát triển và sử dụng một cách có trách nhiệm và vì lợi ích của xã hội.
